Gericht op gezondheidswinst
Gericht op gezondheidswinst
02 MEI 2023
Het studententeam van Wageningen University & Research werd gevormd door Leann Sleebos, Annemijn Kruit, Janou Houben, Xinyu Zhou, Simona Carlomagno, Rowan Bergen en Meyke Faber.
Ons westers voedingspatroon is een belangrijke oorzaak van het ontstaan van cardiometabole ziekten. Het is logisch dat goede voeding ook een deel van de oplossing is. Marianne Geleijnse, hoogleraar en mede-begeleider van het studententeam bevestigt dit en vult aan: “Gezonde voeding heeft pleiotrope effecten. Naast gezondheidswinst bij de behandeling van de ziekte én een verbetering van de kwaliteit van leven, heeft het een positieve invloed op onder andere spier- en darmfunctie, glucosehuishouding, microbioom, psyche, stress en slaapkwaliteit. Een bijkomend voordeel is dat een gezond voedingspatroon, anders dan medicatie, geen bijwerkingen heeft. Patiënten stellen in de spreekkamer ook steeds vaker de vraag wat ze zelf met voeding en leefstijl kunnen doen. Toch ligt de focus vaak nog op de inzet van medicatie. Dit terwijl er veel bekend is over de rol van voeding bij ziekte. Recent bracht de Gezondheidsraad de Richtlijnen Goede Voeding voor mensen met hart- en vaatziekten uit en eerder al die voor mensen met diabetes type 2 .”
Hebben zorgprofessionals voldoende toegang tot de beschikbare evidence-based kennis over voeding- en leefstijl? En zo ja, lukt het ook deze kennis toe te passen in de praktijk? Met literatuuronderzoek, deskresearch en interviews met zorgprofessionals bracht het studententeam de knelpunten en behoeften van zorgprofessionals in kaart. Op basis van hun onderzoek adviseren ze om zowel voor zorgprofessionals als voor patiënten een toolkit samen te stellen om informatie op het gebied van voeding en leefstijl bij ziekte beter beschikbaar te maken. Alliantie Voeding in de Zorg neemt dit mee in de Voed je Beter - aanpak vanuit de onderzoekslijn cardiometabole ziekten.
Dit project bevestigt opnieuw dat ons zorgsysteem nog te weinig gericht is op voeding en leefstijl. Ondanks de inzet van zorgopleidingen om voeding en leefstijl in te bedden in de curricula, krijgen zorgprofessionals op dit moment te weinig educatie op dit thema. Zorgprofessionals gaven ook aan dat ze het lastig vinden om voldoende evidence-based informatie te vinden én om voeding en leefstijl bespreekbaar te maken met patiënten. Ook blijkt dat er relatief weinig aandacht voor voeding en leefstijl is in de communicatie tussen zorgprofessionals onderling. Met regionale partners brachten we dit eerder in kaart (Kroeze W, 2022). Uiteraard zijn ook behoeften geïdentificeerd die de knelpunten kunnen wegnemen (zie figuur 1). Zorgprofessionals willen graag ondersteuning krijgen bij het vinden van betrouwbare en eenduidige informatie over voeding en leefstijl bij ziekte. Daarnaast kunnen tips over het bespreekbaar maken van leefstijl in de spreekkamer helpen. Samenwerking tussen zorgprofessionals op dit thema essentieel, zodat de patiënt goed doorverwezen kan worden én in het hele traject eenduidige adviezen krijgt. De Alliantie Voeding in de Zorg werkt al enige jaren, in opdracht van het ministerie VWS, aan het verhogen van de aandacht voor voeding en leefstijl en voeding in de opleidingen geneeskunde en verpleegkunde. De komende tijd zal dit verder versterkt worden, onder andere met een online bibliotheek met lesmaterialen over voeding en leefstijl die opleidingen kunnen benutten.
Figuur 1 Wat hebben zorgprofessionals nodig om voeding en leefstijl in te bedden in de behandeling?
Om zorgprofessionals te ondersteunen bij het toepassen van voeding en leefstijl in de behandeling adviseert het team de ontwikkeling van een toolkit, met daarin informatieve, educatieve, communicatieve en interactieve tools. Daarin zal naast voeding, ook aandacht zijn voor andere leefstijlfactoren, waaronder roken, slaap, stress, alcohol en drugs.
Denk voor informatieve tools aan praktische folders en flyers met als doel om de patiënt op eenvoudige wijze evidence-based kennis te geven over rol van voeding en leefstijl bij hun ziekte. Educatieve tools hebben als doel om evidence-based kennis te beschikbaar te maken voor de zorgprofessionals. Dit kan via richtlijnen en wetenschappelijke literatuur, maar ook met bijvoorbeeld e-learnings en podcasts. Daarnaast zijn communicatieve tools, , zoals gesprekskaarten, nodig om de communicatie tussen zorgprofessionals onderling én om de communicatie tussen zorgprofessionals en patiënten te verbeteren. Ook zullen interactieve tools zoals social media, apps, vragenlijsten ter ondersteuning worden ingezet.
Met de onderzoekslijn Voeding en Cardiometabole Ziekten zet de Alliantie Voeding in de Zorg al jaren in om leefstijl onderdeel te maken van de behandeling van ziekten. In de onderzoekslijn werken wetenschap en zorgpraktijk samen. In de Voed-je-Beter aanpak wordt met observationele studies, interventiestudies en implementatie studies voedingskennis ontwikkeld én toegepast in de zorg. In de onderzoekslijn werken we nauw samen met Ziekenhuis Gelderse Vallei, Rijnstate, Wageningen University & Research en het UMC Utrecht. Het programma Regiodeal Foodvalley versterkt het gezamenlijke onderzoek en het implementeren van best practices en bouwt daarmee verder op de in 2022 ontwikkelde agenda om te komen tot onderbouwde voedingsadviezen bij cardiometabole ziekten. De basis om voeding en leefstijl te verankeren in de behandeling van cardiometabole ziekten!
Meer lezen:
• Onderzoekslijn Voeding en Cardiometabole Ziekten – Alliantie Voeding in de Zorg
Onze digitale nieuwsbrief verschijnt regelmatig
