15 jaar gericht op gezondheidswinst
15 jaar gericht op gezondheidswinst
27 MEI 2021
Rijnstate bereidt patiënten voor op hun operatie
Als kernpartner van Alliantie Voeding in de Zorg werd met Wageningen University & Research een effectonderzoek naar de invloed van prehabilitatie op vetvrije massa en spierkracht gestart. ‘Vanuit de wetenschappelijke literatuur weten we dat prehabilitatie goed kan werken in een onderzoekssetting. We waren benieuwd of het in de praktijk dezelfde resultaten oplevert,’ vertelt Renate Winkels van Wageningen University & Research. Rijnstate, Ziekenhuis Gelderse Vallei en Slingeland ziekenhuis werken samen rondom oncologische zorg binnen ARTZ. Bovendien is Rijnstate kernpartner van Alliantie Voeding in de Zorg. Binnen deze samenwerkingsverbanden wil Rijnstate kennis en expertise rondom prehabilitatie uitbouwen en delen.
Rijnstates prehabilitatieprogramma duurt ongeveer vier weken en is gericht op sport en bewegen, voeding, ontstressen en stoppen met roken en alcohol. Hierbinnen maken verschillende zorgprofessionals samen met de patiënt een op maat gemaakt programma. Elke deelnemer sport in ieder geval twee keer per week in het ziekenhuis onder begeleiding van een fysiotherapeut om spierkracht en uithoudingsvermogen te verhogen. Daarnaast traint de patiënt nog drie keer per week zelf thuis. De diëtist beoordeelt de eiwitinname en de lichaamssamenstelling en geeft de deelnemer advies over voldoende eiwitinname. De fysiotherapeut kijkt mee hoe de patiënt kan ontstressen, bijvoorbeeld via mindfulness, yoga of gesprekken. Op verzoek wordt het team psychosociale zorg en zingeving ingeschakeld voor ondersteuning. Meer lezen over het programma?
Tussen september 2020 en januari 2021 namen 34 patiënten deel aan het prehabilitatieprogramma. ‘Van alle patiënten is de fysieke status voor de start van prehabilitatie vergeleken met hun fysieke status aan het eind ervan, vlak voor de operatie,’ vertelt Sanne Castelijns, student Voeding en Gezondheid aan WUR die het onderzoek uitvoerde. ‘Daarvoor werd onder andere gekeken naar de verandering in spierkracht met de 1 Repetition Maximum (1RM), het maximale gewicht dat een patiënt kan tillen tijdens één herhaling. Ook hebben we verandering in lichaamssamenstelling met de bio-elektrische impedantie analyse gemeten, waarbij we vooral keken naar de vetvrije massa. Dat is een maat om de spiermassa te meten.’
Uit de resultaten blijkt dat prehabilitatie de fysieke status van patiënten voor de operatie verbetert: zowel de vetvrije massa als de spierkracht was verhoogd. De vetvrije massa nam met 1.3 kg toe. De 1 RM voor de beenspieren nam met 7.4 kg toe en 1 RM voor borstspieren met 5.1 kg. ‘De toename van vetvrije massa geeft de toename van spiermassa weer. Dit is het resultaat van training gecombineerd met eiwitrijke voeding verdeeld over de dag,’ legt Bettina van Embden uit, diëtist in Rijnstate.
Het onderzoek levert weer nieuwe onderzoeksvragen op. ‘Dit evaluatieonderzoek was te kort en te klein om te onderzoeken of de toename in fysiek functioneren invloed heeft op langetermijneffecten, zoals een kortere ligduur, minder complicaties en heropnames en overlevingskansen. We hopen daar in vervolgstudies verder naar te kunnen kijken,’ legt Renate uit.
• Fit een operatie door – projectpagina Alliantie Voeding in de Zorg
• Meer over het prehabilitatieprogramma van Rijnstate
• Oncologie en voeding - onderzoekslijn Alliantie Voeding in de Zorg
Elke 6-8 weken verschijnt onze digitale nieuwsbrief.
