Aandacht voor overgewicht in zorgopleidingen

Preventie in de curricula van geneeskunde en verpleegkunde

Het aantal mensen met overgewicht in Nederland stijgt. Als er niks verandert, heeft in 2040 2 van de 3 volwassenen overgewicht. Overgewicht wordt in verband gebracht met tal van aandoeningen zoals diabetes, hart- en vaatziekten, kanker, maar ook met depressie en angststoornissen.
Om overgewicht en gerelateerde aandoeningen te voorkomen is het belangrijk dat zorgprofessionals in de opleidingen kennis en vaardigheden ontwikkelen om adequate en effectieve adviezen te kunnen geven. Aandacht voor een brede blik op voeding en bewegen en achterliggende verbanden, zoals erfelijke aanleg, medicijngebruik, cultuur en gezondheidsvaardigheden is hierbij essentieel. Dit project wordt ondersteund door het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).

Nationaal Preventieakkoord

Met het Nationaal Preventieakkoord (NPA) wordt een belangrijke stap gezet om te komen tot een gezonder Nederland. Overgewicht is één van de drie pijlers in het NPA, hierbinnen zijn Alliantie Voeding in de Zorg (AVZ) en Partnerschap Overgewicht Nederland (PON) partners. Samen met de Hogeschool Utrecht (HU) werken we de komende jaren aan het realiseren van een van de ambities uit het preventieakkoord:

NPA: “[…] zal er uiterlijk in 2030 in al het onderwijs voor (zorg- en welzijns-) professionals extra aandacht zijn voor gezonde voeding, sport- en beweging, een gezonde leefstijl en een brede blik op de achterliggende problematiek bij obesitas.”

Ondersteuning individu

Eén van de routes om te werken aan preventie en aanpak van overgewicht en daaraan gerelateerde ziekte is ondersteuning aan het individu vanuit de zorg. Op dit moment lijkt het aandeel leefstijl in zorgopleidingen beperkt te zijn. Het ontbreken van kennis over o.a. gezonde voeding kan leiden tot handelingsverlegenheid onder artsen en verpleegkundigen. Ook blijkt dat (kennis over) het doorverwijzen naar andere disciplines en programma’s geoptimaliseerd moet worden.

Opleidingen van basisartsen en verpleegkundigen

Binnen dit project staan de opleidingen van basisartsen en verpleegkundigen centraal. Beoogd wordt om binnen 2,5 jaar structurele aandacht in de curricula te bereiken voor bovengenoemde thema’s bij minimaal vier geneeskunde-opleidingen en 20% van de HBO- en MBO-verpleegkunde-opleidingen. Hiermee ontvangen artsen en verpleegkundigen de kennis, vaardigheden en tools om optimaal in te zetten op preventie.

Werkwijze

Het project wordt uitgevoerd middels drie werkpakketten:
1.   Netwerkvorming en afstemming (trekker AVZ):
Hieronder valt afstemming met het netwerk, het onderwijs en de samenwerkingspartners, coördinatie en communicatie.

2.   Inventarisatie en plan van aanpak (trekker PON):
Hieronder valt een analyse van de huidige curricula, het achterhalen van knelpunten en behoeften bij beroepsgroepen, opleidingen en studenten en een inventarisatie van huidige modules en materialen. Dit resulteert uiteindelijk in een plan van aanpak voor onderwijsontwikkeling.

3.   Ontwikkeling onderwijs en vernieuwing inbedden (trekker HU):
Binnen dit werkpakket worden suggesties met betrekking tot de volgende aspecten opgesteld: (eind)competenties, leerdoelen, toetsvormen, fasering van het onderwijs, onderwijsvormen, studiemateriaal, competenties docent en bijscholing docenten.

Een klankbordgroep geeft het project input vanuit diverse expertises. Op dit moment zijn de leden van de klankbordgroep: Arts & Leefstijl, de Christelijke Hogeschool Ede, Jongeren op Gezond Gewicht, Kenniscentrum Sport & Bewegen, het Ministerie van VWS, het Nederlands Jeugd Instituut, Pharos, Student & Leefstijl, Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland en het Voedingscentrum.