Oncologie

Biologische mechanismen zijn de processen die plaatsvinden op moleculair en cellulair niveau in het lichaam, waarbij stoffen en signalen met elkaar communiceren om specifieke functies of reacties te veroorzaken. Deze mechanismen verklaren hoe bijvoorbeeld voedingsstoffen, geneesmiddelen of genetische factoren invloed hebben op gezondheid, ziekte en behandelingsresultaten.

Via onderstaande onderzoeken werken we aan het ontwikkelen, evalueren en toepassen van kennis om patiënten vóór, tijdens en na de operatie fitter te maken.

De rol van folaat, foliumzuur, en andere B-vitamines tijdens chemotherapie voor dikke darmkanker

Uit eerder onderzoek over dit thema kwam naar voren dat patiënten die foliumzuur-bevattende voedingssupplementen gebruikten tijdens de chemotherapie voor darmkanker een iets hoger risico hadden op behandelaanpassingen, in sommige gevallen zelfs dat ze de behandeling voortijdig moesten stoppen. Folaat is een B-vitamine met een belangrijke rol in onze gezondheid. Foliumzuur is de synthetische vorm van folaat en is vaak te vinden in voedingssupplementen, waaronder multivitaminen. Omdat veel mensen voedingssupplementen gebruiken is het belangrijk om te onderzoeken in hoeverre dit de uitkomsten van de therapie kan beïnvloeden.

In deze studie wordt onderzocht hoe de relatie tussen B-vitamines, zoals folaat en foliumzuur, de uitkomsten van chemotherapie beïnvloedt. Bepaalde chemotherapievormen beïnvloeden DNA-synthese en -reparatie, processen waarbij B-vitamines een rol spelen. Uit systematisch literatuuronderzoek blijkt dat zowel een tekort als een overmaat aan folaat of foliumzuur het risico op bijwerkingen van chemotherapie kan verhogen. In de COLON-studie wordt onderzocht hoe bloedwaarden van verschillende B-vitamines samenhangen met chemotherapie-uitkomsten. Ook wordt er gekeken naar hoe epigenetische processen, zoals DNA methylatie, waarbij B-vitamines betrokken zijn, die chemotherapie-uitkomsten kunnen beïnvloeden. De studie wordt gefinancierd door het WKOF. 

Opvezelen interventie, het belang van vezelfermentatie

Het opvezelen onderzoek richt zich op de rol van voedingsvezels en darmbacteriën in het herstel na een darmkankeroperatie. Gebaseerd op de COLON studie, blijkt dat patiënten met een hogere vezelinname voor de operatie minder risico lopen op complicaties. In de Opvezelen-studie wordt onderzocht of korte-keten vetzuren, geproduceerd door darmbacteriën bij vezelfermentatie, dit effect verklaren. In dit interventieonderzoek met 54 patiënten, wordt getest of het verhogen van vezelinname voor de operatie het herstel bevordert. Patiënten krijgen gepersonaliseerd advies of vezelrijke producten, en hun darmgezondheid wordt gemeten via ontlasting en weefselmonsters. De studie, die begin 2024 begon, onderzoekt ook de percepties van patiënten en zorgprofessionals over vezelinname. Resultaten worden eind 2025 verwacht. Deze studie wordt gefinancierd door NWO en EWUU.

Leververvetting bij darmkanker

Binnen de COLON-studie wordt de relatie tussen leververvetting en uitkomsten na een darmkankerbehandeling onderzocht. Leververvetting komt wereldwijd veel voor en deelt risicofactoren met darmkanker, zoals overgewicht en een ongezonde leefstijl. Mogelijk beïnvloedt leververvetting de werking van chemotherapie en hangt dit samen met het risico op bijwerkingen, en terugkeer van de kanker. Met behulp van CT-scans en bloedwaarden wordt in de COLON-studie onderzocht of leververvetting samenhangt met bijwerkingen van chemotherapie en complicaties na een darmkankeroperatie. Daarnaast wordt onderzocht of leververvetting samenhangt met slechtere behandeluitkomsten bij niet-uitgezaaide darmkanker. De studie wordt gefinancierd door het Wereld Kanker Onderzoek Fonds.

Gerda Pot

Neem contact op

Prof. Ellen Kampman (WUR), Dr. Renate Winkels (WUR), Chirurg Flip Kruyt (ZGV), Dr. Fränzel van Duijnhoven (WUR), Dr. Dieuwertje Kok (WUR), Diëtist Mirjam Holverda, Fysiotherapeut Nynke Westra (ZGV), Diëtist Bettina van Embden (Rijnstate), Promovenda Judith ten Have (WUR), Promovenda Anne-Sophie van Lanen (WUR), Promovendus Niels Klaassen (WUR), Diëtist en praktijkonderzoeker Eva Valgaeren (ZGV/AVZ), Anne May (UMC Utrecht), Promovenda Nienke Zwart (WUR), Promovenda Deborah Ophoff (WUR), Apotheker Floor Lubberman (ZGV), Postdoc onderzoeker Evy Maas (WUR), Promovenda Sofie van der Zalm (WUR), Promovendus Boris Voogel (WUR), Promovendus Gnanesh Botla (WUR), Promovenda Abisola Oyelere (WUR)