Gericht op gezondheidswinst
Gericht op gezondheidswinst
Goede voeding en voldoende bewegen rondom een operatie zijn belangrijk. Maar hoe doe je dat als je je ziek en futloos voelt? Oncologische darmpatiënten hebben aangegeven behoefte te hebben aan voeding- en leefstijladvies voor, tijdens en na het behandeltraject. Een operatie is een moment waarop mensen openstaan voor leefstijlverandering, omdat een gezonde leefstijl complicaties kan verminderen en herstel bevordert.
Voedingsonderzoekers van WUR, artsen en paramedici van Ziekenhuis Gelderse Vallei, Rijnstate, UMC Utrecht werken samen aan nieuwe inzichten om in de praktijk toe te passen. Dit doen we via onderstaande projecten.
In Ziekenhuis Gelderse Vallei werkt een multidisciplinair team binnen het XtraFit-programma samen om patiënten met dikke darmkanker fitter te maken voor hun operatie (pre- en rehabilitatie). Het DarmLeverCentrum (DLC) biedt XtraFit aan met begeleiding van fysiotherapeuten en diëtisten voor patiënten die een darmoperatie ondergaan. Na de behandeling ontvangen zij ook leefstijladviezen, bijvoorbeeld via de Eetscore.
Sinds juli 2022 hebben 250 patiënten het XtraFit-programma doorlopen, wat heeft geleid tot verbeteringen in fysieke fitheid en voedingsstatus vóór, tijdens en na de operatie. Dit evaluatieonderzoek biedt inzicht in welke patiënten het meeste baat hebben bij prehabilitatie: met name ouderen met lage fysieke fitheid, overgewicht of obesitas en anemie. Het programma is inmiddels ingebed in de reguliere zorg en geëvalueerd binnen de Regio Deal Foodvalley, samen met de WUR.
Het Xtrafit programma is een landelijk voorbeeld op implementatie. Op het 14e nationaal prehabilitatiecongres 2024 is implementatie ervaring gedeeld en in 2023 ontving het de award voor beste abstract.
In de FITTER studie van WUR wordt onderzocht wat de rol van voldoende voedingsvezels zijn, die belangrijk zijn voor een gezond voedingspatroon, bij het verminderen van bijwerkingen door kankerbehandelingen. Met gegevens van zowel kinderen als volwassenen uit verschillende cohortstudies wordt de relatie tussen vezelinname en bijwerkingen verder onderzocht. Daarnaast worden laboratoriummodellen en een klinisch interventieonderzoek uitgevoerd om het effect van voedingsvezels op darmgezondheid verder te evalueren. In samenwerking met een brede groep partners, waaronder patiëntenorganisaties, worden inzichten verkregen die kunnen bijdragen aan betere ondersteuning voor patiënten tijdens en na hun behandeling. Het onderzoek werd mede gefinancierd door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).
In de Opvezelen-studie wordt onderzocht of het haalbaar is om de inname van voedingsvezels te verhogen in de weken voorafgaand aan een darmkankeroperatie. De Opvezelen-studie is een gerandomiseerde interventiestudie waaraan 54 mensen met darmkanker mee zullen doen. Deze patiënten worden geworven in Ziekenhuis Gelderse Vallei, Rijnstate en Meander Medisch Centrum. De patiënten worden door middel van loting ingedeeld in één van de 3 groepen. In de eerste groep wordt de vezelinname verhoogd met Vezel-UP tool waarmee gepersonaliseerd voedingsadvies met vezelrijke producten wordt aangeboden aan de patiënt. De tweede groep ontvangt zakjes met vezelrijke gedroogde groente om de vezelinname te verhogen. Beide groepen zullen worden vergeleken met de derde groep, namelijk de controlegroep waar de patiënten hun gewoonlijke dieet volgen in de periode voorafgaand aan de operatie.
De primaire uitkomst van de Opvezelen-studie is de verandering in de inname van voedingsvezels voorafgaand aan de operatie, maar daarnaast wordt ook onderzocht welke biologische processen er betrokken zijn. Bijvoorbeeld door de samenstelling van de darmbacteriën in de ontlasting of metabolieten van deze bacteriën in bloed te bepalen. En tijdens de operatie wordt een stukje darmweefsel verzameld om indicatoren van darmgezondheid te kunnen onderzoeken.
Bijna vier op de tien mensen ervaren ernstige vermoeidheid na de behandeling van darmkanker, wat een grote invloed heeft op de kwaliteit van leven. De SoFiT-studie onderzoekt of een leefstijlinterventie vermoeidheid na darmkanker kan verminderen. De studie richt zich op een leefstijlprogramma gebaseerd op de richtlijnen van het WCRF, die doorgaans wordt gebruikt om de kans op recidief kanker te verkleinen. Onderzoekers van WUR voeren de studie uit in samenwerking met de Alliantie Voeding in de Zorg en diverse ziekenhuizen. De studie wordt gefinancierd door het WCRF.
Gerda Pot
Prof. Ellen Kampman (WUR), Dr. Renate Winkels (WUR), Chirurg Flip Kruyt (ZGV), Dr. Fränzel van Duijnhoven (WUR), Dr. Dieuwertje Kok (WUR), Diëtist Mirjam Holverda, Fysiotherapeut Nynke Westra (ZGV), Diëtist Bettina van Embden (Rijnstate), Promovenda Judith ten Have (WUR), Promovenda Anne-Sophie van Lanen (WUR), Promovendus Niels Klaassen (WUR), Diëtist en praktijkonderzoeker Eva Valgaeren (ZGV/AVZ), Anne May (UMC Utrecht), Promovenda Nienke Zwart (WUR), Promovenda Deborah Ophoff (WUR), Apotheker Floor Lubberman (ZGV), Postdoc onderzoeker Evy Maas (WUR), Promovenda Sofie van der Zalm (WUR), Promovendus Boris Voogel (WUR), Promovendus Gnanesh Botla (WUR), Promovenda Abisola Oyelere (WUR)
Onze digitale nieuwsbrief verschijnt regelmatig
