27 JUNI 2023

Congresverslag VoedingNL: revalidatie en prehabilitatie - goed gevoed!

Er is steeds meer aandacht voor de belangrijke rol die voeding speelt voorafgaand aan een geplande operatie en bij revalidatie. Er wordt dan ook veel onderzoek gedaan en steeds meer zorginstellingen voeren interventieprogramma's uit. Wat is de huidige stand van het onderzoek? In hoeverre wordt het voedingsaanbod veranderd in zorginstellingen? En wat kun je doen als diëtist? Al deze vragen kwamen aan bod bij het VoedingNL-congres dat plaatsvond op 7 juni. Het geslaagde congres werd mede geïnitieerd door de Alliantie Voeding in de Zorg.

De dag werd geopend door Renate Winkels van Wageningen University & Research en bestuurslid bij Alliantie Voeding in de Zorg, die als dagvoorzitter optrad. Ze ging in gesprek met Diederic Klapwijk, gepensioneerd gynaecoloog en medeoprichter van de AVZ. Hij ondervond zelf als patiënt in een revalidatie instelling dat voeding vaak nog een ondergeschoven kindje is. ‘Het is vreemd te merken dat er geen aandacht is voor wat je lichaam aan voedingsstoffen nodig heeft, als er zoveel van je lichaam wordt gevraagd.’ Hieruit richtte Alliantie Voeding in 2019 de Werkgroep Revalidatie & Voeding op, met als doel de voedingstoestand van patiënten binnen de Medisch Specialistische Revalidatie in kaart te brengen en te optimaliseren. Hij benadrukte het belang van het bepalen van de voedingstoestand bij opname en de samenhang tussen voedingsbehoefte en voedingsaanbod. Als voorbeeld noemde hij het Ziekenhuis Gelderse Vallei (ZGV), waar maaltijden ‘at request' kunnen worden besteld, waardoor patiënten kunnen bestellen wat ze willen, wanneer ze willen, en niet vastzitten aan standaard eetmomenten. Vanuit de expertise van dit ‘voedingsziekenhuis’ is het programma Goede Zorg Proef Je opgezet. Hierbinnen werken al meer dan tien revalidatie instellingen aan een gezonder en duurzamer voedingsaanbod.

Gedurende de dag spraken onderzoekers over hun studies bij verschillende patientgroepen. Willemijn Faber, revalidatiearts bij Heliomare, besprak de darmklachten die voorkomen bij mensen met een dwarslaesie en benadrukte het belang van voeding en beweging voor deze patiënten. Wendy Walrabenstein, diëtist en promovendus bij Amsterdam UMC, deelde resultaten van Plants for Joints, waarbij mensen met reuma een leefstijlinterventie volgden die gericht was op bewegen, plantaardige voeding en stressvermindering. Deze interventie leidde tot een afname van klachten vergelijkbaar met het effect van medicijnen.

Cathrin van Erven, diëtist bij het Maxima Medisch Centrum, en dr. José Breedveld-Peters van Diet and Cancer Consultancy presenteerden de leidraad prehabilitatie, een project van de Nederlandse Vereniging van Diëtisten waarin kennis over voeding tijdens de prehabilitatie wordt gebundeld. Ze benadrukten het belang van voeding in de preoperatieve periode en hoe een goede voedingstoestand vóór de operatie kan leiden tot een beter herstel en minder complicaties erna. Dr. Tjarda van Heek, oncologisch chirurg bij ZGV, en Eva Valgaerden, diëtist bij ZGV en praktijkonderzoeker bij Alliantie Voeding, deelden hun ervaringen met het XtraFit-project. Deze innovatieve zorg richt zich op patiënten met darmkanker die een operatie ondergaan. Door pre- en postoperatief de voedingsstatus en fysieke fitheid van alle patiënten in kaart te brengen, worden persoonlijke voedings- en beweegadviezen gegeven. Samen met de WUR vindt onderzoek plaats naar de toegevoegde, eerste resultaten laten zien dat patiënten die extra tijd en begeleiding krijgen bij beweging en voeding daadwerkelijk in betere conditie zijn vóór de ingreep. Dat is belangrijk, want we weten hoe fitter een patiënt is, hoe kleiner de kans is op complicaties en hoe sneller de patiënt herstelt.

Ellen Jellema-Betten, verpleegkundig specialist Hepato-Pancreato-Biliaire Chirurgie en Levertransplantatie van het UMCG, sprak over prehabilitatie in haar vakgebied en benadrukte dat bij pancreaschirurgie prehabilitatie resulteerde in minder ondervoeding bij de patiënten.

Met dit goed bezochte VoedingNL-congres is er weer een stap gezet naar een beter begrip van de rol van voeding bij revalidatie en prehabilitatie. Onderzoekers, zorgprofessionals en diëtisten hebben nieuwste inzichten gedeeld en laten zien hoe voeding kan bijdragen aan een beter herstel en minder complicaties bij patiënten. Dit opent nieuwe kansen voor verdere wetenschappelijke ontwikkeling en implementatie van interventieprogramma's binnen de zorg. VoedingNL wordt georganiseerd door Pit Actief in samenwerking met de Nederlandse Vereniging van Dietisten, Nederlandse Academie van Voedingswetenschappers, Dietisten Cooperatie NEdeland, NVVL en Alliantie Voeding in de Zorg.

Op het congres presenteerden meerdere (praktijk)onderzoekers bij Alliantie Voeding in de Zorg hun poster. Zowel over onderzoek naar prehabilitatie als andere studies naar de rol van voeding in de medische behandeling en implementaties in de zorgpraktijk.

Bekijk de posters over:

Meer lezen? Check de volgende links:

Congresverslag Nieuws voor Diëtisten

Congresverslag Nederlandse Vereniging voor Diëtisten