Revalidatie

Optimaliseren van de voedingszorg in de revalidatie: meer onderzoek en een beter voedingsaanbod

Er is meer aandacht nodig voor voeding in de revalidatiezorg. Dit bevordert o.a. de kwaliteit van leven en het herstel na ziekte. Vanuit zowel revalidanten als zorgprofessionals groeit de behoefte aan onderbouwde voedingsadviezen en effectieve voedingsconcepten. Om dit thema onder de aandacht te brengen, heeft de Alliantie Voeding in de Zorg de Werkgroep Revalidatie & Voeding opgericht (mede vanuit Goede Zorg Proef Je).

Aanleiding

Diederic Klapwijk, mede-oprichter Alliantie Voeding, heeft zelf ondervonden dat voeding vaak een ondergeschoven kind is in de revalidatiezorg. ’Het is vreemd te merken dat er geen aandacht is voor wat je lichaam aan voedingsstoffen nodig heeft, als er zoveel van je lichaam wordt gevraagd.’ Hierop besloot hij samen met Frans Kok, emeritus hoogleraar voeding & gezondheid en mede-oprichter Alliantie om meer aandacht te vragen voor voeding in de revalidatie. In 2018 vond het eerste symposium Voeding in de Revalidatie plaats.

Werkgroep Revalidatie & Voeding

De werkgroep heeft als doel om de voedingstoestand (-status en –inname) van revalidatie patiënten binnen de medische specialistische revalidatie in kaart te brengen en te optimaliseren. Dit doen we door kennis te vergroten bij zowel patiënt als zorgprofessional, o.a. door het organiseren van events en publicaties. Daarnaast werkt de werkgroep aan een uitgebreide matrix om alle beschikbare literatuur op het gebied van voeding en medisch specialistische revalidatie systematisch in kaart te brengen. Deze matrix heeft als doel te onderzoeken wat bewezen effectief is en welke voedingsadviezen de praktijk kan hanteren. Hierbij wordt gekeken naar zowel neurologische aandoeningen, zoals NAH, MS, ALS en dwarslaesie, als niet-neurologische aandoeningen, waaronder amputaties, hart- en vaatziekten en oncologie. Door het identificeren van leemtes in de huidige kennis en het prioriteren van belangrijke onderzoeksvragen, streven we ernaar de revalidatiezorg verder te verbeteren. De inzichten worden aangevuld met expert opinions van vooraanstaande ‘key leaders’ in het veld en uiteindelijk gepubliceerd. Andere actielijnen zijn het verbeteren van het voedingsaanbod in revalidatiecentra en het vergroten van het netwerk.

Gezonder en duurzamer voedingsaanbod

Vanuit het project Goede Zorg Proef Je werkt de Alliantie Voeding in de Zorg aan het realiseren van een gezond en duurzaam voedingsaanbod voor patiënt, bezoeker en medewerker in ziekenhuizen en andere zorginstellingen zoals revalidatiecentra. We stimuleren revalidatiecentra om aandacht te hebben voor de transitie naar een gezonder en duurzaam voedingsaanbod. Dit doen we o.a. door te inventariseren hoe het voedingsaanbod op dit moment eruit ziet, door inzet van studententeams, en door het delen van best-practices. Studententeams zijn o.a. ingezet in Klimmendaal en Merem Revalidatie. Lees hieronder meer over deze projecten.

Projecten revalidatie Goede zorg proef je:

Projecten & resultaten

SoFit-studie: de rol van een gezondere leefstijl bij vermoeidheid na kanker

In de SoFit-studie wordt onderzocht of de vermoeidheid na (dikkedarm)kanker verminderd kan worden door het aanbieden van een leefstijlinterventie gebaseerd op de kanker preventie richtlijnen van het Wereld Kanker Onderzoek Fonds. Het leefstijlprogramma, wat zes maanden duurt, bestaat uit coaching op het gebied van voeding en bewegen. Ook zullen we strategieën voor gedragsveranderingen toepassen om het makkelijker te maken voor de deelnemers om de leefstijlveranderingen door te voeren. We hopen begin 2021 te kunnen starten. Dit onderzoek wordt gefinancierd door het WKOF.

Contact: sofit.study@wur.nl. Zie ook: 'Gezonde leefstijl en vermoeidheid van darmkanker' (Wageningen University & Research).

Voeding bij dwarslaesie patiënten

Dit promotieonderzoek richt zich specifiek op voeding, het microbioom en neurogene darmklachten bij mensen met een dwarslaesie. Zo zal de vezel intake van patiënten met een chronische dwarslaesie geïnventariseerd worden en wordt er gekeken naar welke relatie er is tussen voeding en neurogene darmklachten. Ook zal er gekeken worden naar het microbioom van mensen met een dwarslaesie. En zal er onderzocht worden of het gebruik van probiotica, in aanvulling op het microbioom, tot minder neurogene darmklachten leidt bij dwarslaesie patiënten die antibiotica gebruiken.

Promotieonderzoek van Willemijn Faber, revalidatiearts bij Heliomare. Promotor: Ben Witteman, Copromotoren: Janneke Stolwijk, De Hoogstraat Revalidatie Utrecht; Janneke Nachtegaal, Heliomare revalidatie; Renate Winkels, Wageningen Universiteit.

Gepersonaliseerde voedingszorg voor patiënten met ALS, PLS en PSMA

In het ALS-centrum en het UMC Utrecht wordt onderzocht hoe de voedingszorg voor patiënten met ALS, PLS en PSMA geoptimaliseerd kan worden, zodat voedingsadviezen beter aansluiten bij de behoeften van de individuele patiënt en zijn/haar naasten. Dit zal worden gerealiseerd door een concrete handreiking te ontwikkelen voor zorgverleners, om hen te ondersteunen in het bieden van evidence-based voedingsadvies. Daarnaast worden er informatiematerialen voor patiënten en naasten ontwikkeld, om hen te ondersteunen in het maken van goede voedingskeuzes gedurende het ziektetraject. Alle materialen zullen worden geïmplementeerd in het Nederlandse ALS Zorgnetwerk, bestaande uit 38 gecertificeerde ALS-behandelteams.

Promotieonderzoek Merle Kuiper, Promovendus bij het UMC Utrecht, afdeling revalidatiegeneeskunde, fysiotherapiewetenschap en sport. Promotor: prof. dr. Anne Visser-Meilij. Copromotoren: dr. Anita Beelen & dr. Willeke Kruithof. UMC Utrecht & ALS-Centrum Nederland.