Gericht op gezondheidswinst
Gericht op gezondheidswinst
16 SEPTEMBER 2022
Iris van Damme onderzoekt het effect van gezonde voeding op diabetes type 2
Een gezond eetpatroon heeft een bewezen gunstig effect op ziekteverloop van diabetes type 2. Over het algemeen betekent dit een eetpatroon met minder verzadigd vet, zout, zo weinig mogelijk alcohol en meer onverzadigd vet en vezelrijke koolhydraten. Deze adviezen zijn in lijn met de Richtlijnen Goede Voeding (RGV) zoals die ook voor mensen zonder diabetes gelden. Er is echter nooit onderzocht wat de brede gezondheidseffecten van die RGV zijn voor mensen met diabetes type 2. Zo weten we eigenlijk niet of we hiermee hart- en vaatziekten bij diabetes kunnen voorkomen of wat de langetermijneffecten zijn. Veel studies naar voeding bij diabetes duren kort en het is lastig om verbeteringen in het voedingspatroon vol te houden. Om die redenen onderzoekt Iris van Damme de effecten van een voedingsinterventie op lange termijn. Ze combineert daarbij bestaande kennis over effectieve gedragsveranderingsstrategieën en gezonde voeding voor mensen met diabetes type 2. Het onderzoek is onderdeel van de Voed je Beter-studie, waarin we de effecten onderzoeken van gepersonaliseerd voedingsadvies op de brede gezondheid van patiënten met diabetes en hart- en vaatziekten. Voor hart- en vaatziekten loopt reeds een interventie.
Iris zoekt in totaal 156 deelnemers met diabetes type 2, waarvan de helft zes maanden lang persoonsgericht voedingsadvies van een diëtist krijgt naast reguliere zorg. De andere helft blijft de standaard zorg volgen. Hoeveel gesprekken er plaatsvinden en wat deelnemers precies voor adviezen krijgen, hangt af van de persoonlijke behoefte. Die persoonsgerichte aanpak is meteen een belangrijk onderdeel van de studie. Iris: ‘Uit eerder onderzoek blijkt dat persoonsgerichte benadering waarbij je goed luistert naar iemands motivatie en behoefte, kleine stappen zet en persoonlijk doelen opstelt, op lange termijn effectiever is.’
In de interventie proberen diëtisten vooral de vezelinname van onderzoeksdeelnemers te verhogen. ‘Als mensen meer vezels gaan eten houden ze zich meer aan de RGV, want vezels zitten in veel gezonde producten. Denk aan fruit, groente, noten en volkeren producten. Daarnaast weten we dat meer vezelinname een gunstig effect heeft op de bloedsuikerspiegel. Wanneer mensen meer vezels eten bij een maaltijd resulteert dat in minder hoge glucosepieken erna. Dat is gunstig bij diabetes: de bloedsuikerspiegel moet minder fluctueren. Hoewel het nog onvoldoende wetenschappelijk onderbouwd is, lijkt het erop dat mensen zich voller voelen door meer vezelinname, wat een gunstig effect heeft op snackgedrag en energie-inname,’ vertelt Iris. ‘Daarnaast helpt een focus op voedingsvezels om het doel van gezonder eten te specificeren en te kaderen.’
Om het effect van de interventie te meten gebruikt Iris drie meetmomenten: vóór de interventie, na zes maanden wanneer de interventie is gestopt en na een jaar na start van het onderzoek. De verandering in voedingspatroon meet Iris met Eetscore en Traqq. Dit zijn door Wageningen University & Research (WUR) ontwikkelde en digitale tools om voedingsinname te monitoren.
De lichamelijke effecten worden onderzocht met bloed- en urineonderzoek, maar ook gewicht, fysieke fitheid, veranderingen in slaap en de hoeveelheid vet in de spieren worden bekeken. De belangrijkste uitkomstmaat is het risico op hart- en vaatziekten, waarvoor naar veranderingen in het LDL-cholesterol, HbA1c en systolische bloeddruk wordt gekeken. ‘We verwachten dat het risico lager is als mensen gezonder eten,’ legt ze uit.
In de Voed Je Beter-studies staat de brede gezondheid centraal; naast klinische uitkomsten worden ook zaken als positieve gezondheid (o.a. kwaliteit van leven, lichaamsfuncties), zorggebruik en voedselvaardigheden gemeten. Iris: ‘Als we voor veranderingen in het voedingspatroon kunnen zorgen, verbeteren dan ook andere leefstijlfactoren, zoals slaap en beweging? En komt de gezondheid die we meten met bloedwaarden ook overeen met hoe gezond mensen zich voelen?’
De twee Voed Je Beter-interventiestudies vallen onder onze onderzoekslijn Cardiometabole aandoeningen, waarin we samenwerken met UMC Utrecht, Ziekenhuis Gelderse Vallei, Rijnstate en hun zorgnetwerken. Regiodeal Foodvalley maakt onderzoek en toepassing mogelijk en versterkt samenwerking. Via onze Regiodeal Foodvalleyprojecten dragen we bij aan het behalen van afspraken uit het Nationaal Preventieakkoord, om zo tot een gezond voedingspatroon en een gezonde omgeving voor alle Nederlanders te komen.
Onze digitale nieuwsbrief verschijnt regelmatig
