Met voeding gezonder een nachtdienst door

Gezondheidsklachten die ontstaan door het werken in de nachtdienst hebben niet alleen effect op het welzijn van de nachtdienstmedewerker, maar kunnen ook leiden tot fouten op het werk en verkeersongevallen. Op de lange termijn hebben mensen die regelmatig nachtdienst draaien een verhoogd risico op overgewicht, diabetes type 2 en hart- en vaatziekten. Circadian, Wageningen Universiteit en Ziekenhuis Gelderse Vallei namen daarom in 2014 het initiatief om meer inzicht te verkrijgen in de rol van voeding op gezondheidsklachten in nachtdiensten met de Etmaalstudie. Promovendus Mariëlle de Rijk voerde het onderzoek uit en is in oktober 2020 gestart met de vervolgstudie Time to Eat.

Etmaalstudie
Recent zijn de resultaten van de Etmaalstudie gepubliceerd in Journal of Sleep Research. Aan deze observationele studie deden 164 deelnemers mee uit Ziekenhuis Gelderse Vallei, Rijnstate en Deventer Ziekenhuis. Uit de Etmaalstudie blijkt dat de frequentie van eetmomenten, timing, samenstelling en grootte van de maaltijden, smaakpatronen en voedingskwaliteit geassocieerd wordt met alertheid, slaap en maag- en darmklachten. Meer eetmomenten hangen samen met verbeterde alertheid, net als voeding met veel vet (dat één à twee uur voor de alertheidstest werd gegeten). Als een deelnemer één tot twee uur voor de test veel koolhydraten had gegeten werd dat aan minder alertheid gelinkt, terwijl voeding met een hogere glycemische lading (koolhydraten die het bloedsuiker snel laten stijgen) net voor de test werd geassocieerd met meer alertheid. Naast de 24-uurs voedingsnavragen, alertheidstests en verschillende vragenlijsten over gezondheids(klachten) tijdens de nachtdienst werd er ook gebruik gemaakt van de Eetscore, een vragenlijst ontwikkeld door Wageningen University & Research die het voedingspatroon in kaart brengt. Hiermee werd inzicht verkregen hoe er buiten de nachtdiensten om werd gegeten. In de Etmaalstudie werkten Wageningen University & Research, Ziekenhuis Gelderse Vallei, Rijnstate, Deventer Ziekenhuis, Sanavis, Circadian en FNV/ Menzis samen. De studie is mede mogelijk gemaakt door ZonMw.

Time to Eat
De interventiestudie Time to Eat bouwt voort op de resultaten uit de Etmaalstudie. De Time to Eat-studie onderzoekt het effect van geen, één of drie kleine maaltijden op 60 verpleegkundigen en verloskundigen uit Ziekenhuis Gelderse Vallei. Daarbij wordt gekeken naar de uitwerking van snelle dan wel langzame koolhydraten (suikers) tijdens de nachtdienst op alertheid, maag- en darmklachten en bloedglucosewaarden. Tijdens de studie krijgen deelnemers een voedingsprotocol met bijbehorende maaltijden. Daarnaast dragen deelnemers een glucosemeter op de buik, meten ze hun bloedglucose met behulp van een vingerprik, doen ze een alertheidstest en vullen ze vragenlijsten in over maag- en darmklachten en hongergevoelens. Ook deze studie maakt gebruik van de Eetscore om inzicht te krijgen in het gebruikelijke voedingspatroon buiten de nachtdiensten om. Er worden op dit moment nog 21 deelnemers gezocht uit Ziekenhuis Gelderse Vallei.

Goede zorg proef je – ook in de nachtdienst
Nachtdiensten zijn een essentieel onderdeel in zorg. Daarom is het van belang dat er in het ziekenhuis ook ’s nachts een gezond voedingsaanbod is. Alliantie Voeding in de Zorg zal de resultaten van Etmaalstudie en Time to Eat delen en toepasbaar maken zodat personeel in nachtdiensten makkelijk de juiste keus kunnen maken. Dit wordt gedaan via het project Goede Zorg Proef Je dat als doel heeft een gezond voedingsaanbod te realiseren in het ziekenhuis voor patiënten, medewerkers en bezoekers.

• Delen: