Nieuwe wetenschappelijke inzichten om voedseltransitie in de zorg te versnellen

In het Nationaal Preventieakkoord is de ambitie gesteld dat alle ziekenhuizen in 2030 een gezonde en duurzame voedselomgeving bieden. Daarnaast wordt ingezet op een gezonder en duurzamer voedingsaanbod van andere type zorginstellingen. “In ziekenhuizen en zorginstellingen draait het om gezondheid. Juist hier is een gezond en duurzaam voedingsaanbod belangrijk,” aldus Joline Wierda. 

Verschillende perspectieven
Het doel van het onderzoek was om de implementatie van een gezonde en duurzame voedselomgeving in ziekenhuizen in Nederland te realiseren vanuit het perspectief van verschillende betrokkenen. Hierbij is gekeken naar de factoren die deze transitie kunnen versnellen. Joline interviewde een groot aantal stakeholders in koploper ziekenhuizen, zoals facilitair managers, diëtisten, bestuurders en koks. Hiermee kreeg ze inzicht in welke factoren de implementatie van een gezonde en duurzame voedselomgeving het meeste beïnvloedden. De resultaten lieten zien dat middelen (tijd, personele en budgettaire), intern draagvlak en communicatie, richtlijnen, beleid, belangen en maatschappelijk momentum een belangrijke rol spelen bij de realisatie van een gezond aanbod. Tegelijkertijd wijzen de resultaten op uitdagingen zoals kosten, logistieke uitdagingen en het ontbreken van gestandaardiseerde richtlijnen voor het voedselaanbod in ziekenhuizen. Het artikel is in januari 2025 gepubliceerd in BMC Medicine.

Systeemkaart voor (langdurige) zorginstellingen
In tijdschrift BMC Public Health is in januari 2025 het artikel verschenen over de ontwikkeling van een systeemkaart in samenwerking met vijf (langdurige) zorginstellingen in Regio Foodvalley. Deze kaart illustreert de complexe structuur onderliggend aan de voedselomgeving in zorginstellingen en helpt bij het formuleren van verschillende acties om deze onderliggende systeem-factoren aan te pakken. De betrokken professionals identificeerden diverse acties om de voedselomgeving te optimaliseren, die inspelen op verschillende factoren en mechanismen. Dit vormt een cruciale stap in de realisatie van een gezonde en duurzame voedselomgeving in zorginstellingen. Lees hier het hele artikel. 

Brug tussen onderzoek en praktijk
Via het programma Goede Zorg Proef Je® werkt de Alliantie Voeding in de Zorg samen met ziekenhuizen, zorginstellingen en vele stakeholders aan een beter voedingsaanbod voor patiënten, medewerkers en bezoekers en het vergroten van bewustwording bij interne betrokkenen, zorgverleners en patiënten. Veel zorgorganisaties uit het netwerk werkten mee aan studies in het promotieonderzoek van Joline en uitkomsten worden gedeeld en meegenomen in de strategie naar een gezonde en duurzame voedselomgeving in de zorg.

Samenwerking
Het onderzoek is uitgevoerd door onderzoekers van de leerstoel groep Consumptie en Gezonde Leefstijl aan de Wageningen University & Research (www.wur.eu/chl) in samenwerking met Alliantie Voeding in de Zorg en Ziekenhuis Gelderse Vallei en mede mogelijk gemaakt door Regiodeal Foodvalley.

Meer Lezen

• Wierda, J.J., van Nassau, F., Djojosoeparto, S.K. et al. Which factors influence the transition towards a healthy and sustainable food environment in Dutch hospitals? A qualitative view from stakeholders. BMC Med 23, 45 (2025).
• Wierda, J.J., Dijkstra, S.C., Wopereis, T.M. et al. Identifying mechanisms that shape the food environment in long-term healthcare facilities in the Netherlands: a participatory system dynamics approach. BMC Public Health 25, 372 (2025). 
• Website Goede Zorg Proef Je 
• Gezonde voedselkeuzes in een gezonde eetomgeving | Regio Foodvalley - Regio Deal
• Wierda, J.J., de Vet, E., Troost, E. et al. Characterizing food environments of hospitals and long-term care facilities in the Netherlands: a mixed methods approach. BMC Health Serv Res 24, 31 (2024). 
• Interview Joline Wierda over Onderzoek naar de voedselomgeving in ziekenhuizen en zorginstellingen
• Nieuwsbericht Goede Zorg Proef Je: Zorginstellingen in Regio Foodvalley brengen hun voedselomgeving in kaart

• Delen: