Gericht op gezondheidswinst
Gericht op gezondheidswinst
15 SEPTEMBER 2021
Alliantie Voeding in de Zorg, Partnerschap Overgewicht Nederland (PON) en Hogeschool Utrecht (HU) werken in opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport aan het inbedden van het thema overgewicht en leefstijl in zorgonderwijs. Dit is hard nodig, want inmiddels heeft al bijna de helft van alle Nederlanders overgewicht en 13,9% obesitas, met verschillende gezondheidsproblemen van dien. Het voorkomen en behandelen van overgewicht en obesitas levert gezondheidswinst op. Verpleegkundigen komen veel in aanraking met patiënten met overgewicht en kunnen een belangrijke signalerings- en samenwerkfunctie vervullen.
Voor het rapport Perspectieven op verpleegkunde-onderwijs zijn de wensen en perspectieven in kaart gebracht vanuit de literatuur en van belanghebbenden, zoals verpleegkundigen, docenten, andere zorgprofessionals en brancheorganisaties. De ervaringen en behoeften komen met elkaar overeen en hierdoor zijn er duidelijke aanbevelingen voor onderwijsontwikkeling en mogelijk implementatie. Het rapport is primair bedoeld voor docenten en managers van zorgopleidingen en biedt steun aan ieder die de urgentie voelt om in het verpleegkunde-onderwijs meer aandacht te besteden aan overgewicht en leefstijl.
Uit de inventarisatie blijkt dat verpleegkundigen een belangrijke rol kunnen spelen in het signaleren van overgewicht, maar deze en andere rollen van verpleegkundigen rondom overgewicht moeten dan wel goed geformuleerd worden. ‘Verpleegkundigen moeten weten waar hun expertise stopt rondom het begeleiden van mensen met overgewicht en waar de expertise van een ander nodig is,’ zegt Marieke. In lijn daarmee moet er meer aandacht komen voor interprofessioneel werken en doorverwijzen. Om dat aan te jagen kunnen er gastlessen worden georganiseerd. Marieke: ‘Docenten verpleegkunde worden vaak allround opgeleid. Door kennis rond voeding of overgewicht te laten verzorgen door een diëtist of psycholoog draag je zowel bij aan kennisontwikkeling als aan interprofessioneel werken.’
Kennistekort speelt bij zowel verpleegkundigen, docenten als management van zorgopleidingen. Naast het ontwikkelen van basiskennis en gevoel van urgentie rond de aanpak van overgewicht is het belangrijk dat verpleegkundigen en docenten een brede blik op overgewicht ontwikkelen. Verpleegkundigen hebben basiskennis nodig over de achterliggende en complexe factoren die overgewicht veroorzaken en in stand houden, van sociaaleconomische status tot medicijngebruik, duidt Liesbeth Haverkort van de HU. ‘Ze moeten gesprekstechnieken aanleren en zich verdiepen in het belang van gedragsveranderingen om het gesprek met de patiënt respectvol aan te durven gaan,’ vertelt ze.
Een aantal verpleegkunde-opleidingen toont interesse in het aanpassen van het onderwijs. Menrike Menkveld, directeur van Alliantie Voeding in de Zorg, licht toe: ’Binnen het project Overgewicht en Leefstijl worden onderwijspilots uitgevoerd en zijn HBO- en MBO-verpleegkunde-opleidingen betrokken. Daarnaast ontwikkelt het projectteam materialen voor onderwijsontwikkeling, zoals een overzicht van mogelijke leeruitkomsten.’ Er is een groot netwerk betrokken bij het project. Menrike: ‘Juist doordat er zoveel verschillende partijen meedenken verwachten we een impuls op onderwijsontwikkeling.’
Marieke verzorgde samen met Willemieke Kroeze van Christelijke Hogeschool Ede tijdens het V&VN-congres een sessie over de wensen en behoeften met betrekking tot overgewicht in de opleiding. Daarbij deelden ze inzichten uit het rapport. Willemieke ontwikkelt via een onderwijspilot met docenten nieuwe werk- en hoorcolleges op dit thema en vertelde hoe ze dat aanpakken. De pilot op de CHE laat zien dat het binnen de uitdagingen van een vol curriculum echt mogelijk is om meer aandacht te geven aan preventie van overgewicht.
Bijna 70 verpleegkundigen van diverse achtergronden volgden de workshop. De meerderheid van de online aanwezigen gaf aan dat ze ook aandacht voor een gezonde leefstijl in de opleiding mist en dat ze vooral behoefte heeft aan het leren van motiverende gesprekstechnieken. Het merendeel gaf ook aan dat het hun taak is om het gesprek aan te gaan met de patiënt. ‘De mooie opkomst en enthousiaste reacties tijdens de sessies laten zien dat de professionals het echt belangrijk vinden om meer te leren over het bevorderen van een gezonde leefstijl,’ concludeert Willemieke.
Onze digitale nieuwsbrief verschijnt regelmatig
