12 NOVEMBER 2024
Achtergrond
Meer dan de helft van de Nederlandse bevolking heeft overgewicht of obesitas, wat het risico op een ongunstig beloop van kanker, COVID-19 en andere ziekten verhoogt. Ondervoeding en verlies van spiermassa worden vaak gerapporteerd bij overwicht en obesitas. Ondervoeding en overgewicht kunnen tegelijkertijd voorkomen binnen één persoon. Tijdige inzet van een dieetbehandeling om ondervoeding en verlies van spiermassa te voorkomen verhoogt de kwaliteit van zorg. Toch wordt ondervoeding bij patiënten met overgewicht en obesitas nog vaak te laat of niet opgemerkt. De bestaande screeningsinstrumenten schatten het risico op ondervoeding niet altijd goed in bij deze doelgroep. Daarom is er behoefte aan een set parameters die het gelijktijdig optreden van (risico op) ondervoeding en overgewicht beter kan vaststellen.
SCOOP-klinische studie
Het SCOOP-project onderzoekt potentiële parameters met als doel het ontwikkelen van een screeningsinstrument voor risico op ondervoeding bij patiënten met overgewicht en obesitas. Op dit moment vindt een grootschalige klinische studie plaats waarin data wordt verzameld over onder andere de spiermassa, eetgewoonten, beweging en gewichtsverloop bij zo’n 2000 ziekenhuispatiënten met overgewicht en obesitas. In de studie werken onderzoekers, diëtisten uit verschillende ziekenhuizen en studenten uit het HBO en universiteit nauw samen om patiënten te includeren en metingen uit te voeren.
De kick-off van de klinische studie vond plaats in september met deelname van diëtisten en onderzoekers uit Ziekenhuis Gelderse Vallei, Rijnstate, Erasmus MC, Amsterdam UMC, Onze Lieve Vrouwe Gasthuis (OLVG) en BovenIJ. Tijdens deze bijeenkomst werden diëtisten en studenten getraind in het verzamelen van de data en het uitvoeren van de metingen aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN). Er werd onder andere geoefend met het uitvoeren van een bio-impedantie (BIA)-meting en het meten van verschillende lichaamsmaten. Inmiddels zijn de eerste patiënten geïncludeerd en hebben studenten ervaring opgedaan met het doen van wetenschappelijk onderzoek in de klinische praktijk.
Pien Sinnige (student Wageningen Universiteit (WUR)) en Isabelle Rombout (student Verpleegkunde HAN) lopen allebei stage bij het SCOOP-project in het Ziekenhuis Gelderse Vallei en helpen mee bij de dataverzameling. "Je ziet waarvoor je het doet, en doordat je de praktijk meekrijgt, wordt het onderzoek echt," aldus Pien Sinnige. "Je ziet aan de buitenkant niet dat deze patiënten ondervoed zijn, waardoor je een andere kant van de zorg leert kennen," zegt Isabelle Rombout.
SCOOP-consortium
Voor het SCOOP-project heeft het Kenniscentrum Ondervoeding, onder leiding van prof. dr. Marian de van der Schueren van de HAN en WUR, op verzoek van ZonMw een consortium opgericht. Dit consortium bundelt ervaring op het gebied van voedingsonderzoek, klinische praktijk en landelijke expertisecentra, waaronder de Alliantie Voeding in de Zorg, Amsterdam UMC, Erasmus MC, HAN, Kenniscentrum Ondervoeding, Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), WUR en het Longfonds.
Toekomst – praktijk
Om de inzichten uit dit onderzoek toe te passen in preventie en zorg, werkt het Kenniscentrum Ondervoeding samen met de Alliantie Voeding in de Zorg aan kennisdeling en implementatie. Aan het einde van het project worden de resultaten verwerkt in voorlichtingsmaterialen, bij- en nascholing en kennisclips, gericht op doelgroepen zoals verpleegkundigen, diëtisten, medisch specialisten, huisartsen en patiëntenorganisaties. Drie ervaringsdeskundigen zullen bijdragen aan de terugkoppeling van de resultaten naar het algemene publiek en patiëntenverenigingen.
Meer weten?
Onze digitale nieuwsbrief verschijnt regelmatig