09 JANUARI 2024

Wat karakteriseert de voedselomgeving in Nederlandse ziekenhuizen en zorginstellingen?

Hoe ziet de voedselomgeving in Nederlandse ziekenhuizen en zorginstellingen eruit en wat zijn karakteristieken voor verschillende zorgorganisaties? Dat heeft Joline Wierda onderzocht als onderdeel van haar promotieonderzoek aan Wageningen University & Research (WUR). De bevindingen van haar eerste studie zijn onlangs gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift BMC Health Services Research, waarbij data werd verzameld in samenwerking met het netwerk van Alliantie Voeding in de Zorg. Ziekenhuizen en zorginstellingen verspreid over Nederland namen deel aan dit onderzoek, dat wordt uitgevoerd met steun van Regiodeal Foodvalley. De studie draagt bij aan inzicht en kennis over concrete en actuele vragen op het gebied van de voedselomgeving in de zorgpraktijk en biedt aanknopingspunten voor beleid en verandering.

Wat karakteriseert de voedselomgeving in Nederlandse ziekenhuizen en zorginstellingen?

Verschillen in voedselomgeving

De studie van Wierda heeft als doel om de voedselomgeving in de zorg te karakteriseren en verschillen tussen ziekenhuizen en zorginstellingen te identificeren. Via een mixed-methods onderzoeksaanpak met meer dan 100 interviews en vragenlijsten bij medewerkers van deze instellingen beschrijft Wierda de variatie in de voedselomgeving binnen het Nederlandse zorglandschap. Zo is er in ziekenhuizen en grotere zorginstellingen doorgaans een restaurant en een centrale ruimte aanwezig voor de maaltijdbereiding, terwijl kleinere zorginstellingen de bereiding vaak in een huiselijke setting samen met bewoners uitvoeren. Het type zorginstelling beïnvloedt ook de voedselomgeving, waarbij ziekenhuizen zich vooral richten op het gebruik van voeding voor sneller herstel, terwijl in zorginstellingen voeding mede dient als een instrument, bijvoorbeeld om de dag te structureren. Voor eet-en drink faciliteiten voor medewerkers en bezoekers blijkt dat meer ziekenhuizen dan zorginstellingen de Richtlijn Eetomgevingen van het Voedingscentrum toepassen.

Beleid en bestuurlijk commitment

Momenteel lopen ziekenhuizen voorop in de voedseltransitie, waarbij ze onder andere streven naar het aanbieden van volkorenbrood en het minimaliseren van de beschikbaarheid van frituursnacks. Zowel ziekenhuizen als zorginstellingen benadrukken het belang van een voedingsbeleid en brede organisatorische betrokkenheid om verbeteringen in de voedselomgeving te realiseren en te reguleren. Bovendien worden zowel in ziekenhuizen als zorginstellingen commerciële belangen en beperkte budgetten gezien als belangrijke factoren die de voedseltransitie beïnvloeden. Een ander punt dat uit het onderzoek naar voren kwam, is dat eet- en drinkfaciliteiten die intern worden beheerd, zonder winstoogmerk, vaak meer mogelijkheden bieden om het assortiment te verschuiven naar gezondere keuzes.

Toekomstperspectief

Het onderzoek concludeert dat het van belang is om alle soorten zorginstellingen te betrekken en best practices te delen om de transitie naar een gezonde voedselomgeving in het gehele Nederlandse zorglandschap te realiseren. Daarnaast suggereert het onderzoek ook dat er mogelijkheden zijn om duurzaamheid meer mee te nemen in deze transitie. Dit is een van de ambities in de Green Deal duurzame zorg 3.0, waarbij wordt gestreefd naar een gezonde, gevarieerde, meer plantaardige en duurzame voeding voor patiënten, medewerkers en bezoekers. Ons landelijk Goede Zorg Proef Je programma werkt zowel aan het gezonder als duurzamer maken van de voedselomgeving.

Goede Zorg Proef Je

Dit Regiodeal-onderzoek is uitgevoerd door leerstoelgroep Consumptie en Gezonde Leefstijl van Wageningen University & Research samen met Alliantie Voeding in de Zorg en Ziekenhuis Gelderse Vallei. Als partner van het Nationaal Preventieakkoord voert de Alliantie sinds zomer 2019 het programma Goede Zorg Proef Je uit, waarin zij ziekenhuizen en zorginstellingen ondersteunt om een gezond en duurzaam voedingsaanbod te realiseren. Met de inmiddels ruim 90 aangesloten ziekenhuizen en zorginstellingen laat Goede Zorg Proef Je een verschuiving zien naar een beter aanbod. Het programma werd bekroond met de Gezonde Innovatie Awards eind 2023 en is een best practice van het Nationaal Preventieakkoord, waarbij Nederlandse ontwikkelingen internationaal worden gedeeld en wetenschappelijke inzichten worden toegepast.

Het hele artikel kunt u lezen in tijdschrift BMC Health Services Research via deze link.

Meer lezen


#darmkankermaand | Gezonde voeding kan in 50% van de gevallen darmkanker voorkomen. Daarom zijn we erg blij dat… https://t.co/b7AM8yTwuH
Wil je meer weten over ons onderzoek naar voeding bij ouderen en de toepassing ervan? 👉https://t.co/ObLVrGxVjy
#kennisdelen, #ouderen | De juiste voeding kan het verschil maken voor ouderen, die vaak chronische ziekten hebben.… https://t.co/bh6dxbvULs

Schrijf u nu in voor onze nieuwsbrief!

Elke 6-8 weken verschijnt onze digitale nieuwsbrief.

Bekijk hier de laatste nieuwsbrief

Uw persoonsgegevens worden conform onze Privacy- en Cookieverklaring verwerkt. Uitschrijven kan onderaan iedere nieuwsbrief die u van ons ontvangt.