Gericht op gezondheidswinst
Gericht op gezondheidswinst
22 APRIL 2022
Het voedingsadvies van Eetscore kan een gesprekstool zijn in de spreekkamer
Patiënten met IBD ervaren dat ze met voeding invloed op hun klachten hebben, maar hoe ze hun klachten met gezonde voeding kunnen verminderen is vaak onduidelijk. Er is ook nog geen specifiek dieet voor deze patiëntengroep beschikbaar. Hierdoor wordt vaak in het algemeen gezonde voeding aangeraden, maar wat dat inhoudt is niet bij iedereen bekend. Eetscore, een zelfmanagementtool waarmee mensen hun eetpatroon voor zichzelf en hun behandelaar inzichtelijk kunnen maken en persoonlijk voedingsadvies krijgen, biedt uitkomst. Bovendien verbetert de kwaliteit van leven door het gebruik ervan. Dat blijkt uit onderzoek van arts-onderzoekers MDL Liselot van Erp van Rijnstate en Carlijn Lamers van Ziekenhuis Gelderse Vallei. Ze bekeken met behulp van Eetscore in hoeverre mensen met IBD eten en drinken volgens de Richtlijnen Goede Voeding en of het persoonlijke voedingsadvies dat mensen bij deze tool krijgen helpt bij het verbeteren van het voedingspatroon. Tenslotte bestudeerden ze of die verbetering bijdraagt aan een betere kwaliteit van leven en een afname van darmklachten.
Eetscore is een door Wageningen University & Research (WUR) ontwikkelde en gevalideerde digitale tool om inzichtelijk te maken hoe mensen eten en drinken volgens de Richtlijnen Goede Voeding. Op basis van de uitkomsten krijgen mensen adviezen hoe het voedingspatroon gezonder kan. Ook dient Eetscore als monitorings- en gespreksinstrument. Het geeft op basis van het zelfgerapporteerde voedingspatroon een totaalscore tussen de 0 en 160 en beoordeelt de kwaliteit van de voedingsinname aan de hand van 16 voedingsgroepen, zoals groente, volkorenproducten en noten. Vervolgens geeft het instrument een persoonlijk advies per voedingsgroep ter verbetering van de score. Eetscore is al eerder gebruikt bij patiënten met een te hoge bloeddruk en andere hart- en vaataandoeningen, maar nog nooit bij IBD-patiënten. ‘Dat maakt onze studie uniek,’ vindt Carlijn.
Er deden 212 mensen mee aan de studie, voor de helft uit Ziekenhuis Gelderse Vallei en voor de andere helft uit Rijnstate. ‘Dit was het eerste project waarbij arts-onderzoekers uit Ziekenhuis Gelderse Vallei en Rijnstate op deze manier met elkaar hebben samengewerkt,’ vertelt Liselot. Alliantie Voeding in de Zorg faciliteerde de samenwerking. Ook financierde Alliantie Voeding in de Zorg deels het onderzoek vanuit een subsidie van het Nationaal Preventie Akkoord. Eén van de doelen in dit akkoord is om uit te zoeken hoe ziekenhuizen leefstijl kunnen agenderen en stimuleren. En hoe ze daarvoor instrumenten als Eetscore kunnen inzetten.
De deelnemers bestonden uit patiënten met de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa en niet-geclassificeerde IBD. Ze vulden bij aanvang en na één en vier maanden drie vragenlijsten in: Eetscore, een vragenlijst over kwaliteit van leven en één over darmklachten. Uiteindelijk zijn van 195 mensen de antwoorden geanalyseerd.
Het voedingspatroon van de deelnemers bleek bij de start van het onderzoek al redelijk in overeenstemming was met de Richtlijnen Goede Voeding: gemiddeld 98 punten van de 160. De consumptie van rood vlees, volkoren producten en suikerhoudende dranken en vruchtensappen voldeed het meest aan de Richtlijnen Goede Voeding en de inname van zuivel, peulvruchten, noten en bewerkt vlees het minst. Over de periode van vier maanden bleek dat het voedingspatroon verbeterde: de gemiddelde totale eetscore steeg naar 107 punten. Carlijn: ‘We zijn blij met de resultaten, want ze laten zien dat je op een relatief eenvoudige manier het voedingspatroon al kan verbeteren. Als een arts of diëtist op de poli meer begeleiding of advies zou geven, denk ik dat die vooruitgang alleen maar groter kan zijn.’
Verder bleek dat meer eten volgens de richtlijnen bijdroeg aan een kleine verbetering van de kwaliteit van leven. Liselot duidt: ‘Eetscore draagt bij aan de informatiebehoefte van patiënten. Dat is echt nodig, want één van de meest gestelde vragen in de spreekkamer is welk dieet zij moeten volgen om darmklachten te voorkomen. Artsen adviseren dan vaak een algemeen gezond dieet, maar wat houdt dat in? Met behulp van Eetscore kunnen zij dit advies meer afstemmen op hun huidige eetpatroon en er meer inhoud aan geven.’ Er werd geen verandering gezien in darmklachten. Liselot legt uit: ‘Veel deelnemers waren al in remissie, wat wil zeggen dat ze geen of weinig darmklachten hadden bij aanvang van het onderzoek. Het is mooi dat de klachten stabiel laag bleven.’
Na afloop werden deelnemers gevraagd hun mening over Eetscore te geven. Omdat er geen specifiek advies voor IBD-patiënten is en Eetscore algemene dieetadviezen geeft, ervoeren deelnemers de adviezen soms niet als passend. Liselot: ‘Veel IBD-patiënten associëren bepaalde voedingsmiddelen, zoals zuivelproducten, met een toename van klachten. Eetscore geeft echter wel het advies om deze producten te gebruiken, terwijl er ook gezonde alternatieven voor zijn. Die willen we ook meenemen in Eetscore voor IBD-patiënten.’ Ook was er behoefte aan gezonde recepten.
In Ziekenhuis Gelderse Vallei worden de resultaten van de Eetscore-studie en Carlijns eerdere onderzoek al meegenomen in het leefstijl-zorgpad voor IBD-patiënten, waarin naast voeding ook beweging, ontspanning en slaap meegenomen worden. Carlijn: ‘We bieden dit zorgpad nu aan elke IBD-patiënt op de polikliniek aan, waar inmiddels al 35 mensen gebruik van maken. Per patiënt wordt gekeken of ze voldoende hebben aan de adviezen van Eetscore, of dat ze aanvullende ondersteuning door een diëtist nodig hebben.’ De data worden later gebruikt voor vervolgonderzoek. Liselots copromotor en MDL-arts Peter Wahab heeft ook ideeën voor vervolgonderzoek: ‘We willen ook de langetermijneffecten van het gebruik van Eetscore bij IBD-patiënten onderzoeken: of het beloop van de ziekte beïnvloed wordt, of de verbetering groter kan worden en of die bestendigt. Ook willen we kijken of Eetscore toepasbaar is voor andere subgroepen binnen de MDL-populatie. Na deze pilot willen we het gebruik van Eetscore uitrollen binnen heel Rijnstate.’ Hetzelfde geldt voor Ziekenhuis Gelderse Vallei.
Carlijn promoveert op 8 juni en Liselot in het najaar.
Onze digitale nieuwsbrief verschijnt regelmatig
