15 jaar gericht op gezondheidswinst
15 jaar gericht op gezondheidswinst
08 MAART 2022
Diëtist geeft voedingsadvies aan een IBD-patiënt
Verschillende onderzoeken laten zien dat voeding en lichaamsbeweging waarschijnlijk een rol spelen bij het rustig houden van inflammatoire darmziekten (IBD) en bijdragen aan een betere kwaliteit van leven. Maar om de langetermijneffecten van voeding en bewegen op IBD te onderzoeken werd de Crocodile-studie (Crohn en Colitis Dieet & Leefstijlinterventie) opgezet en uitgevoerd in Ziekenhuis Gelderse Vallei in samenwerking met de afdeling Humane Voeding van Wageningen University & Research (WUR). De studie, die mede mogelijk gemaakt is door Alliantie Voeding in de Zorg, onderzocht het effect van een gecombineerde leefstijlinterventie op het voedingspatroon en de mate van bewegen. Ook werd onderzocht wat het effect is van leefstijlverandering op de invloed van IBD op het dagelijks leven, activiteit van de ziekte, kwaliteit van leven en vermoeidheid. De Crocodile-studie was onderdeel van het promotietraject van Carlijn Lamers, arts-onderzoeker MDL bij Ziekenhuis Gelderse Vallei en WUR, waarin ze keek naar de effecten van voeding en bewegen bij mensen met IBD. Ze voerde haar onderzoek uit onder begeleiding van prof. dr. Ben Witteman en dr. ir. Nicole de Roos van WUR.
Als uitgangspunt voor haar onderzoek gebruikte Carlijn de Richtlijnen Goede Voeding en de Beweegrichtlijnen. ‘Op internet zijn er zijn veel adviezen en diëten te vinden voor IBD-patiënten, maar de effectiviteit daarvan is niet bewezen en ze kunnen zelfs schadelijk zijn. Ik denk dat het belangrijk is om bij de basis te beginnen, want veel IBD-patiënten voldoen nog niet aan de algemene richtlijnen,’ vertelt Carlijn. De Richtlijnen Goede Voeding en de Beweegrichtlijnen zijn effectief gebleken voor de algemene bevolking, maar specifieke adviezen voor IBD-patiënten ontbreken. Daarom maakte ze de richtlijnen passender voor IBD-patiënten en onderzocht ze die aanpassingen om uiteindelijk tot specifieker en wetenschappelijk bewezen advies te komen voor deze doelgroep. Zo adviseerde ze deelnemers om nog meer vezels, nog minder rood vlees en geen bewerkt vlees te eten. ‘Uit onderzoeken blijkt dat deze adviezen onder andere een gunstig effect hebben op de darmbacteriën en daarmee de darmgezondheid,’ legt Carlijn uit.
Deelnemers aan het onderzoek kregen gedurende zes maanden zes motiverende en adviserende sessies bij de diëtist en fysiotherapeut, met als doel om het voedingspatroon en de mate van bewegen zoveel mogelijk in lijn met de Richtlijnen Goede Voeding en de Beweegrichtlijnen te krijgen. De deelnemers werden hierbij ondersteund middels een receptenapp en een boekje met beweegoefeningen.
Het voedings- en beweegpatroon, activiteit van ziekte, de invloed van ziekte op het dagelijks leven, welzijn en vermoeidheid werden in kaart gebracht middels vragenlijsten. Om verandering in darmbacteriën en ontstekingsactiviteit te bepalen werd bovendien de ontlasting van deelnemers onderzocht. Het onderzoek naar darmbacteriën in de ontlastingsmonsters volgt nog. ‘Ons onderzoek is op dit vlak vernieuwend, omdat we op meerdere momenten in de tijd de invloed van het voedingspatroon op darmbacteriën bestuderen, terwijl andere onderzoeken vaak naar één moment in de tijd kijken.’
Voor dit onderzoek nam Carlijn de gegevens van 26 mensen met de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa mee. De deelnemers boekten de grootste verbetering op het gebied van voeding. ‘Het voedingspatroon verbeterde echt heel sterk en ook heel erg snel. Al een maand na de start zagen we die verbetering en die bleef bestaan tot de laatste meting een half jaar na de start,’ vertelt Carlijn enthousiast. Deelnemers aten meer groente, fruit, volkoren producten, peulvruchten en noten. Ook aten ze minder rood en bewerkt vlees en dronken ze minder suikerhoudende dranken en vruchtensappen. Waar komt die grote verbetering door? ‘Op het gebied van voeding kon bij de meeste deelnemers veel winst behaald worden,’ duidt Carlijn. Ze is blij met deze resultaten, die zijn gepubliceerd in Inflammatory Bowel Disease. ‘Het is mooi dat de deelnemers hun aangepaste voedingspatroon volhouden, ook toen de begeleiding door de diëtist richting het einde van de studie afnam. Veel deelnemers gaven aan gemotiveerd te zijn om door te gaan omdat ze minder vermoeid waren en zich lichamelijk beter voelden door hun gezondere voedingspatroon.’
Er werd geen verbetering gevonden in het beweegpatroon, waarschijnlijk omdat de deelnemers het al relatief goed deden en de corona-maatregelen vooruitgang belemmerden. Ook zag Carlijn geen verandering in de ziekteactiviteit, zowel op basis van vragenlijsten als ontlastingonderzoek. ‘De ziekteactiviteit was al laag bij de start van het onderzoek en kan daardoor niet echt lager worden. Gelukkig is het stabiel gebleven door het onderzoek heen.’ Door het verbeterde voedingspatroon namen vermoeidheid en de invloed van IBD op het dagelijks leven af. Op het gebied van welzijn werd geen verbetering gezien.
Op 8 juni hoopt Carlijn te promoveren en zal ze onder andere de resultaten van de Crocodile-studie bespreken. Carlijns promotor prof. dr. Ben Witteman is enthousiast over haar onderzoek: ‘Door dit onderzoek zijn we in staat om de IBD-patiënt, en wellicht ook andere patiënten met een chronische aandoening, beter te informeren over de effecten van leefstijlverbetering. Hierdoor kunnen ze zelf een rol spelen in het verbeteren van hun ziektebeloop.'
Elke 6-8 weken verschijnt onze digitale nieuwsbrief.
