27 MEI 2022

Eiwitsupplementen voor beter herstel na IC-opname

Onderzoek toont aan dat patiënten die opgenomen zijn in het ziekenhuis beter herstellen door het eten van eiwitrijke voeding, maar hoeveel eiwitten patiënten na een opname op de intensive care precies nodig hebben is onbekend. Ziekenhuis Gelderse Vallei onderzocht of op basis van de adviezen uit richtlijnen die ziekenhuizen volgen dat patiënten na IC-opname voldoende eiwitten innemen. Helaas is dit nog niet het geval. Er is behoefte aan meer kennis over de benodigde hoeveelheid eiwit en hoe deze groep ondersteund kan worden bij het innemen van die hoeveelheid. Onderzoek van promovendus Yente Boelens moet hierin helderheid verschaffen: ‘Hopelijk krijgen we hiermee meer inzicht in de rol van eiwitrijke voeding voor deze ernstig zieke patiëntengroep.’

CONFUCIUS-studie staat voor ‘CONvalescence of FUnCtional outcomes after ICU Stay by oral protein supplementation’.

Jaarlijks worden ongeveer 100.000 mensen in Nederland opgenomen op de intensive care (IC). Een IC-opname als gevolg van een levensbedreigende situatie, zoals een ongeluk, een infectie of een operatie, is een grote aanslag op het lichaam. De energiehuishouding is vaak flink verstoord en patiënten verliezen vaak veel spiermassa. Voldoende energie en eiwit kan een patiënt helpen herstellen, maar specifiek voedingsonderzoek naar mensen die van de IC afkomen heeft nog niet plaatsgevonden. Daar brengt promovendus Yente Boelens verandering is. Ze is verbonden aan Wageningen University & Research (WUR) en Ziekenhuis Gelderse Vallei met haar CONFUCIUS-studie, dat staat voor ‘CONvalescence of FUnCtional outcomes after ICU Stay by oral protein supplementation’. Haar studie valt binnen onze onderzoekslijn Metabole Stress, onder begeleiding van prof. dr. Arthur van Zanten, hoogleraar aan WUR en internist-intensivist in Ziekenhuis Gelderse Vallei.

Tekort aan voedingsstoffen na IC-opname

‘Patiënten die van de IC afkomen hebben vaak een te lage voedingsinname waardoor ze vaak eiwit- en energietekorten oplopen. Dat kan komen door een slik- en smaakverstoring of verminderde eetlust. De juiste voeding is belangrijk voor beter en sneller herstel,’ legt Yente uit. Daarnaast ligt het post-intensive care syndroom (PICS) op de loer. Daarbij kan een patiënt nog jarenlang gezondheidsproblemen ervaren zoals ernstige vermoeidheid, verlies aan (spier)kracht, een verminderd concentratievermogen, geheugenverlies of depressieve stemmingen. Door vroegtijdig op voeding te letten kan het risico op PICS en bijbehorende nadelige consequenties daarvan zeer waarschijnlijk afnemen, blijkt uit onderzoek naar andere patiëntengroepen die aan spierverlies lijden.

Verrijking met eiwit of koolhydraten

Yente is inmiddels gestart met de inclusie van de beoogde 72 deelnemers uit Ziekenhuis Gelderse Vallei voor haar onderzoek. Ze verwacht dat de inclusie 1,5 jaar duurt. Deelnemers krijgen tweemaal daags (’s ochtends en ‘s middags) ofwel een eiwit- of een placebosupplement met koolhydraten in poedervorm, wat ze door hun eten kunnen doen. Yente onderzoekt of eiwitsuppletie van zes weken leidt tot beter herstel na IC-opname. Beide groepen nemen dezelfde extra hoeveelheid energie in. De patiënten en de onderzoekers weten niet welk poeder ze gebruiken.

Metingen

Deelnemers aan de studie starten op het moment dat ze van de IC worden ontslagen. Op vier momenten vindt er een meting plaats: op het moment van IC-ontslag, bij ziekenhuisontslag, aan het eind van de interventie met eiwit- of koolhydraatpoeder (zes weken na IC-ontslag) en drie maanden na ziekenhuisontslag. Er worden fysieke metingen gedaan om te kijken hoe het spierherstel verloopt. ‘We meten bij de fysiotherapeut handknijpkracht en kracht van de armen en benen. De deelnemers doen ook een looptest,’ vertelt Yente. Er wordt bekeken of het herstel verschillend verloopt per deelnemersgroep. Daarnaast wordt de aminozuursamenstelling in het bloed gemeten en wordt er een Bio-Elektrische Impedantie-meting verricht, die de hoeveelheid vet en vetverdeling in het lichaam bepaalt en zo de lichaamssamenstelling in kaart brengt, op basis van de weerstand die het lichaam biedt aan een wisselstroom. Ook wordt herstel met behulp van een aantal vragenlijsten bepaald waarin wordt gevraagd naar psychologisch, cognitief en fysiek functioneren en wordt gekeken naar het aantal sterfgevallen. Yente: 'We nemen daarbij algemeen mentaal welzijn mee en kijken specifiek naar angsten en cognitief verval. Ook vragen we naar de overige voedingsinname en het bewegen.’

Inauguratie Arthur van Zanten

Professor Arthur van Zanten is Yentes begeleider. Hij wordt op 9 juni geïnaugureerd als buitengewoon hoogleraar in de rol van voeding in herstel van metabole stress aan WUR. De titel van zijn inauguratie is ‘Let food be thy medicine’. Yente: ‘Arthurs praktijkervaring helpt bij mijn onderzoek. Hij weet heel goed wat patiënten nodig hebben en hoe we dat kunnen bereiken. Voeding speelt daarin een belangrijke rol en dat heeft hij echt op de kaart gezet voor deze patiëntengroep. Daarnaast beschikt hij over veel kennis en een groot netwerk. Dat alles geeft samen met zijn grote enthousiasme richting aan mijn onderzoek.’ De leerstoelgroep versterkt bovendien de samenwerking tussen Ziekenhuis Gelderse Vallei en WUR in de Alliantie Voeding in de Zorg en met de vele onderzoekspartners. Yente: ‘Samen met Ziekenhuis Gelderse Vallei, WUR en diverse partners doen we veel onderzoek naar de rol van voeding bij ziekte. Ik vind het waardevol dat onderzoek aantoont dat je met voeding patiënten kunt ondersteunen in de behandeling zodat ze sneller herstellen. Dat geldt met name bij mensen met metabole stress.’